مادران باردار دیابتی
دیابت و افزایش قند خون عاملی نگران کننده برای بیشتر مادران باردار دیابتی است. تیم تحقیقاتی اینجا زنونس دراین مطلب سعی کرده است تمام نکاتی که مادر بارداردر زمینه ی دیابت و خودمراقبتی باید دقت کند را به شما معرفی کند.با ما همراه باشید تا دوران بارداری کم خطرتری را تجربه کنید.
علل
در طی سهماهه سوم بارداری، تغییرات هورمونی مذکور، زن باردار را در خطر ابتلا به دیابت بارداری قرار میدهد. در طی بارداری افزایش یک سری از هورمونهای مترشحه از جفت، به انتقال مواد غذایی از مادر به جنین و در نتیجه به پیشرفت رشد جنین کمک میکنند. بخش دیگری از هورمونهایی که در جفت تولید میشوند در جهت پیشگیری از افت قند خون مادر فعالیت میکنند که این دسته از هورمونها از طریق ممانعت از عملکرد انسولین، عمل میکنند؛ لذا در طی بارداری، این هورمونها زمینه اختلال عدم تحمل گلوکز (افزایش قند خون) را فراهم میکنند. در مقابل، بدن شما برای جلوگیری از افزایش قند خون مجبور خواهد بود انسولین بیشتری ترشح نماید تا قند به درون سلولها منتقل شود و برای تولید انرژی در اختیار سلولهای بدن قرار گیرد. سلولهای موجود در لوزالمعده مادران، اغلب توانایی تولید انسولین بیشتر (در حدود ۳ برابر حد طبیعی) را برای غلبه بر اثر هورمونهای بارداری افزایش دهنده قند خون دارند.
افراد در معرض خطر
عوامل زیر خطر ابتلا به دیابت بارداری را در طی دوره بارداری افزایش میدهند:
– داشتن اضافه وزن قبل از بارداری
– وجود قند در ادرار
– اختلال تحمل گلوکز و اختلال در گلوکز ناشتا
– سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت
– سابقه تولد نوزاد بیش از ۴ کیلوگرم در گذشته
– سابقه تولد نوزاده مرده در گذشته
– سابقه ابتلا به دیابت بارداری در بارداری قبلی میزان خطر دیابت بارداری را در دفعه بعد ۲ تا ۳ برابر مینماید.
– داشتن مایع آمنیوتیک بیش از حد (شرایطی که پلی هیدرآمینوس نامیده میشود).
کنترل و درمان دیابت بارداری
برای کنترل دیابت بارداری اقدامات زیر توصیه میگردد:
– پایش منظم سطح قند خون
– بررسی ادرار
– رعایت رژیم غذایی
– فعالیت بدنی و ورزش پس از تأیید پزشک معالج
– بررسی روند افزایش وزن
– مصرف انسولین در صورت نیاز
– کنترل افزایش فشار خون بیمار
عوارض دیابت بارداری
دیابت میتواند برای روی رشد و نمو جنین در طی بارداری اثر داشته باشد. در اوایل بارداری، دیابت مادر میتواند منجر به بروز نقصهای مادرزادی و افزایش خطر سقط جنین گردد. بسیاری از نواقص مادرزادی، اثرات نامطلوبی را بر ارگانهای مهم بدن مانند مغز و قلب دارند.
در طی سهماهه دوم و سوم بارداری، دیابت مادر میتواند منجر به تغذیه و رشد زیاد از حد کودک گردد. داشتن نوزاد بزرگ و با وزن بالا، خطر زایمانهای پردرد و سخت را افزایش میدهد؛ مثلاً نوزادهای بزرگ اغلب برای تولد نیاز به عمل سزارین دارند و اگر به طور طبیعی متولد شوند، خطر آسیب به ناحیه شانه آنها وجود دارد و وزن بالای نوزاد همچنین باعث تأخیر در زمان زایمان و خطرات کمبود اکسیژن برای مغز نوزاد میشود.
پایش قند خون
پزشک معالج از بیمار میخواهد که مصرف غذای روزانه خود را یادداشت کند. همچنین یادداشت نمودن مصرف قند و شکر خانگی، به پرهیز از مصرف بیرویه قندهای ساده کمک مینماید.
پایش قند خون مراحل پیچیدهای ندارد:
با ایجاد خراش کمی در نوک انگشتان با یک ابزار نوک تیز (لانست: ابزاری شبیه یک سوزن کوچک و نوک تیز که دردی به همراه نخواهد داشت) و چکاندن یک قطره خون بر روی صفحه باریک تست و استفاده از یک گلوکومتر (وسیله سنجش قند خون) میتوان میزان قند خون خود را به راحتی تعیین نمود.
در هنگام خرید گلوکومتر، پزشک یا داروساز داروخانه به بیمار نشان خواهند داد که چگونه از گلوکومتر استفاده کند. هدف از این بررسیها و پایشها این است که قند خون بیمار تا حد امکان، در محدوده طبیعی و مطلوب حفظ شود. مقادیر طبیعی قند خون در دوران بارداری با مواقع دیگر متفاوت است.
میزان طبیعی این مقادیر به شرح زیر است:
مقادیر طبیعی قند خون زمان آزمایش:
گلوکز پلاسمای خون کمتر از ۱۰۵
گلوکز خون کامل کمتر از ۹۵ ناشتا (قبل از صبحانه) گلوکز پلاسمای خون کمتر از ۱۴۰
گلوکز خون کامل کمتر از ۱۲۰ دو ساعت پس از صرف وعده غذایی اگر با اجرای برنامه درمانی، نتایج بالا حاصل نگردند، آن موقع پزشک انسولین درمانی را شروع مینماید.
رژیم غذایی
یک مادر باردار که دچار دیابت بارداری شدهاست باید حتماً تحت نظر یک متخصص تغذیه، از یک رژیم غذایی سالم و مناسب پیروی نماید. رژیم غذایی او باید تمام مواد مغذی مورد نیاز برای رشد و نمو جنین را دربرداشته باشد و به موازات آن به کنترل دیابت بارداری اش نیز کمک نماید. همچنین در صورت نیاز به مصرف انسولین در دوران بارداری، یک متخصص تغذیه میتواند تطابقهای لازم بین دوز انسولین مصرفی با رژیم غذایی خانم باردار را ایجاد نماید، و نکات غذایی مرتبط با بیماری را به وی آموزش دهد.